Hà Tiên thuộc tỉnh Kiên Giang là vùng đất cuối cùng phía Tây Nam của Tổ quốc, được thiên nhiên ưu đãi ban tặng nhiều danh lam thắng cảnh tươi đẹp, phong cảnh hữu tình nên thơ và hùng vĩ đã làm rung động nhiều trái tim của giới văn nghệ sĩ. Càng tự hào hơn khi vùng biên thùy này là đất của thơ văn, bắt nguồn từ Tao đàn Chiêu Anh Các ra đời cách đây 287 năm (1736 - 2023). Đây là Tao đàn văn học có giá trị văn hóa và lịch sử to lớn được Tổng trấn, nhà thơ Mạc Thiên Tích sáng lập vào rằm tháng Giêng năm Bính Thìn 1736, được xem là Tao đàn văn học lớn của cả nước chỉ sau Tao đàn Hồng Đức của vua Lê Thánh Tông lúc bấy giờ. Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các hằng năm đã trở thành hoạt động truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, ngày hội tôn vinh thành tựu thơ ca mà Tao đàn Chiêu Anh Các để lại.
Những năm qua, du lịch Hà Tiên phát triển khá, mỗi năm (thời điểm không có dịch Covid-19), Hà Tiên đón hơn 2,5 triệu lượt khách đến tham quan, du lịch. Kinh tế dịch vụ, trong đó du lịch có vai trò quan trọng, động lực chính thúc đẩy các lĩnh vực kinh tế khác phát triển, đóng góp ngày càng lớn và làm tăng lợi thế cạnh tranh cho kinh tế - xã hội của thành phố Hà Tiên. Việc tổ chức Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các hằng năm, ngoài tôn vinh, trân trọng những thành quả lao động sáng tạo trên lĩnh vực văn hóa, văn học, còn là dịp để giới thiệu du lịch của Hà Tiên. Qua đó mời gọi các doanh nghiệp đến đầu tư, khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh, tạo thêm sản phẩm dịch vụ du lịch phong phú, đa dạng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách.
Đã từ lâu, Tết Nguyên tiêu (rằm tháng Giêng) hàng năm đã trở thành dịp có ý nghĩa trong đời sống tinh thần của người dân thành phố Hà Tiên. Tết Nguyên tiêu càng có ý nghĩa hơn khi trùng vào Ngày Thơ Việt Nam, cũng là ngày kỷ niệm sự ra đời của Tao đàn Chiêu Anh Các. Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các góp phần bảo tồn truyền thống văn hoá dân tộc, tạo sân chơi văn hoá lành mạnh, thu hút nhiều du khách tới tham dự. Công tác tổ chức lễ hội ngày càng tốt hơn đã khơi dậy niềm tự hào về truyền thống lịch sử, văn hóa Hà Tiên.
Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 13 đến rằm tháng Giêng âm lịch hàng năm, tại ba địa điểm: Đền thờ họ Mạc, Quảng trường Chiêu Anh Các và Công viên Trần Hầu. Trong không khí vui tươi, phấn khởi, chào đón mùa xuân mới, có dịp về thành phố Hà Tiên trong những ngày lễ hội, du khách và giới văn nghệ sĩ, được thưởng nét đẹp đêm Nguyên tiêu trên vùng đất thơ và tham dự những buổi giao lưu văn thơ, họp mặt văn nghệ sĩ, giới thiệu tác giả, tác phẩm mới - một hoạt động văn hóa độc đáo không thể thiếu trong mỗi dịp lễ hội để cảm nhận không khí truyền thống văn hóa đậm bản sắc dân tộc, niềm tự hào về tình yêu thương đối với mảnh đất, con người Hà Tiên - Kiên Giang. Về Hà Tiên dự lễ hội, nhân dân và du khách còn ấn tượng với các hoạt động như: Giao lưu và biểu diễn văn nghệ, trò chơi dân gian, nhảy hiện đại, nhảy dân vũ, đàn organ, nhạc cụ dân tộc, tặng thiệp chúc xuân, triển lãm sách, phố thầy đồ, hội chợ ẩm thực,... tạo nên không gian lễ hội phong phú, mới mẻ, nhiều màu sắc, nhiều tiết tấu, âm điệu, vừa mang đậm bản sắc dân tộc, vừa hiện đại. Ấn tượng nhất là Hội hoa đăng - một hoạt động rất có ý nghĩa, tạo không khí hào hứng, vui tươi, sôi nổi và được đông đảo bà con tham gia. Hội hoa đăng không chỉ mang đến một nét đẹp của thành phố Hà Tiên cho du khách muôn phương mà còn là cách cư dân nơi đây gửi gắm những ước nguyện, cầu mong cuộc sống luôn no ấm, bình yên và hạnh phúc. Nhiều năm qua, hoạt động diễu hành xe hoa thực sự trở thành một sự kiện hấp dẫn, thu hút sự tham gia của các tầng lớp nhân dân, tạo nên không khí rất sôi động. Hàng năm nội dung tổ chức lễ hội đều có sự đổi mới phù hợp với nhu cầu của đông đảo nhân dân.
Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các với nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật nhằm tạo điều kiện để nhân dân, du khách cùng thưởng lãm và gìn giữ một nghi thức truyền thống tốt đẹp đã góp phần làm nên bản sắc văn hóa của Hà Tiên là nơi sản sinh, nuôi dưỡng, bảo tồn, phát huy nền văn hoá dân tộc, là nơi sáng tạo lưu giữ những hình thức sinh hoạt văn hoá nghệ thuật đặc sắc và độc đáo, tạo nên những nét văn hóa riêng của vùng đất Hà Tiên. Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các được tổ chức nhằm tôn vinh, trân trọng những thành quả lao động sáng tạo trên lĩnh vực văn hóa, văn học nghệ thuật của các bậc tiền nhân. Qua đó, khơi dậy lòng tự hào của cán bộ, nhân dân địa phương về một sự kiện văn học trọng đại đã diễn ra trên quê hương Hà Tiên từ những buổi đầu cha ông đi mở đất để trân trọng giữ gìn và phát huy. Hoạt động này cũng góp phần tăng cường quảng bá tiềm năng du lịch của địa phương, thu hút du khách và các nhà đầu tư đến tham quan tìm hiểu Hà Tiên, góp phần xây dựng Hà Tiên trở thành thành phố văn hóa du lịch.
Nhằm mở rộng quy mô tổ chức Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các trở thành một trong những lễ hội đặc trưng, tiêu biểu của tỉnh Kiên Giang, góp phần tuyên truyền và quảng bá về lịch sử, vùng đất, văn hóa, con người và du lịch của Hà Tiên. Nâng cao ý thức của người dân về bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các - di sản văn hóa phi vật thể của người dân Hà Tiên. Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan và thành phố Hà Tiên tiến hành các phương pháp thu thập, phân tích tài liệu, số liệu và nghiên cứu xây dựng hoàn thành, đang hoàn tất hồ sơ trình UBND tỉnh phê duyệt Đề án mở rộng quy mô tổ chức Lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các - Hà Tiên. Đây là nhiệm vụ cần thiết, góp phần vào việc bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị nguồn tài nguyên du lịch văn hóa để tạo thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của thành phố Hà Tiên, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch tỉnh Kiên Giang.
