Tàu buồm chở nước mắm PQ trước năm 1945 (ảnh TL)
Nghề làm nước mắm Phú Quốc ra đời, phát triển và thương hiệu nước mắm Phú Quốc nổi tiếng đã trở thành niềm tự hào của người dân Phú Quốc nói riêng, Kiên Giang nói chung. Đặc biệt, ngày nay nghề đã đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa, kinh tế, xã hội của địa phương. Các công đoạn của làm nghề đều được làm thủ công từ việc đánh cá cho đến việc ủ chượp. Để làm ra loại nước mắm cá cơm thơm ngon này, người làm nghề phải ủ chượp cá cơm trong suốt một năm trong những thùng lớn để trong các nhà thùng lớn. Được sự ưu đãi của thiên nhiên về khí hậu, nhiệt độ cộng với kinh nghiệm được truyền nhiều thế hệ đã tạo thành một loại nước mắm có hương vị đặc trưng và chất lượng đủ sức cạnh tranh với những loại nước mắm đã sản xuất ở các quốc gia Châu Á khác.
Kể từ khi được khôi phục, chính quyền địa phương quan tâm hỗ trợ, nghề làm nước mắm Phú Quốc đã phát triển mạnh, đáp ứng được nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùng trong và ngoài nước. Đời sống vật chất, đời sống tinh thần của người tham gia làm nghề ngày càng được nâng cao. Vì nghề làm nước mắm Phú Quốc đã đem lại cho một bộ phận nhân dân của địa phương có công ăn việc làm tương đối ổn định, có thu nhập khá hơn so với nghề đi biển hay những nghề khác, góp phần xóa đói giảm nghèo. Sản phẩm của làng nghề được tiêu thụ trên toàn quốc và được xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới. Với bề dầy của quá trình hình thành và phát triển nghề làm nước mắm Phú Quốc đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể qúy báu của dân tộc Việt Nam. Việc giữ gìn và khai thác giá trị của nghề đã góp phần vào việc bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc. Nghề làm nước mắm Phú Quốc là quá trình sáng tạo trong cuộc sống lao động của người dân tham gia làm nghề và các chủ nhà thùng nên trong sản phẩm của nghề từ kiểu dáng, mẫu mã đều mang đậm nét về bản sắc văn hoá của địa phương, của từng dòng họ, từng nhà thùng riêng biệt. Bảo tồn và phát triển nghề làm nước mắm Phú Quốc chính là sự kế thừa và phát huy đội ngũ người làm nghề cùng những bí quyết nghề quý giá và thông qua đó bảo tồn những nét độc đáo của bản sắc dân tộc Việt Nam nói chung và của nghề làm nước mắm Phú Quốc nói riêng. Thông qua việc tạo ra các sản phẩm của nghề, cộng đồng dân cư Phú Quốc trở nên gắn bó hơn trong cuộc sống, góp phần hạn chế và đẩy lùi những tiêu cực của văn hoá ngoại lai, không lành mạnh.
Nghề làm nước mắm Phú Quốc đã góp phần tạo ra một sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Sản phẩm nước mắm Phú Quốc là một mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao do có thương hiệu nổi tiếng và được công nhận chỉ dẫn xuất xứ địa lý tại Châu Âu. Sản phẩm nước mắm Phú Quốc có giá trị kinh tế, được khách hàng trong và ngoài nước đánh giá cao, trở thành một động lực quan trọng để phát triển kinh tế của địa phương. Hiện nay sản phẩm nước mắm Phú Quốc là sản phẩm đầu tiên đạt chỉ dẫn địa lý được khối liên minh Châu Âu (EU) công nhận. Các nhà thùng sản xuất nước mắm Phú Quốc đăng ký thương hiệu có chỉ dẫn địa lý đều phải tuân thủ các quy định trong hoạt động chế biến nước mắm, sản phẩm phải bảo đảm tiêu chuẩn đã được công nhận và đặc biệt là phải được đóng chai tại Phú Quốc. Số lượng sản phẩm nước mắm bán ra tại thị trường EU trung bình đạt gần 500.000 lít/năm. Không chỉ tăng số lượng, giá bán của sản phẩm cũng tăng từ 30 - 50%. Cũng nhờ đó, doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội tăng xuất khẩu sang các thị trường khác như: Hoa Kỳ, Australia, Nhật Bản, Canada.
Nghề làm nước mắm Phú Quốc còn là một loại hình du lịch hấp dẫn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch của Phú Quốc. Khác với những loại hình di sản văn hóa phi vật thể khác như lễ hội, tôn giáo, tín ngưỡng, nghệ thuật trình diễn thì di sản văn hóa phi vật thể nghề thủ công truyền thống bao gồm nhiều giá trị, đặc trưng phù hợp với việc phát triển du lịch văn hóa. Đối với loại hình di sản văn hóa phi vật thể như nghề làm nước mắm Phú Quốc du khách dễ tiếp cận với qui trình sản xuất, sản phẩm và các hoạt động tạo ra giá trị văn hóa của nghề. Khách tham quan không chỉ được xem, được trải nghiệm mà họ còn được thực hành, sáng tạo, thưởng thức và hưởng thụ sản phẩm của nghề. Trong bối cảnh đô thị hóa và công nghiệp hóa tăng cao thì những giá trị về không gian, về lịch sử và về văn hóa sẽ trở thành sản phẩm du lịch văn hóa hấp dẫn, cuốn hút. Di sản văn hóa phi vật thể nghề làm nước mắm Phú Quốc là tiềm năng, động lực khi các chủ thể phát huy thích hợp với thời buổi kinh tế thị trường hôm nay. Bên cạnh đó thông qua các đối tượng du khách, hình ảnh và sản phẩm của nghề được quảng bá trực tiếp góp phần khai thác lợi thế về du lịch của địa phương.
