Mô hình “Thư viện thân thiện” của Nhà Thiếu nhi huyện Vĩnh Thuận
Những năm gần đây, hệ thống thư viện công cộng và thư viện trường học đã có sự phát triển về số lượng và chất lượng, là chủ thể trực tiếp xây dựng môi trường đọc thuận lợi, thân thiện, phát triển văn hóa đọc trong nhân dân. Với sự nỗ lực của các sở, ban ngành, đoàn thể, địa phương, nổi bật là ngành Văn hóa và Thể thao, ngành Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh đoàn, những người làm công tác thư viện, quý thầy cô giáo,... Việc xây dựng và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, nhất là đối tượng học sinh, sinh viên đang được duy trì và phát triển. Trong đó, nổi bật là công tác tuyên truyền, khuyến khích người dân đọc sách thông qua website, mạng xã hội, cổ động trực quan; giới thiệu, tuyên truyền sách tại các sự kiện chính trị, văn hóa của tỉnh; tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm sách, các hội thi, cuộc thi về sách, Ngày hội Sách và Văn hóa đọc... đã truyền cảm hứng về tình yêu sách cho bạn đọc.
Thực hiện kế hoạch triển khai Đề án Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030; Sở Văn hóa và Thể thao chỉ đạo Thư viện tỉnh chú trọng nâng cao hiệu quả hoạt động, đa dạng hóa các dịch vụ thư viện; bổ sung phong phú các nguồn tài liệu; nâng cấp không gian phòng đọc sách; tổ chức nhiều cuộc thi, trưng bày, triển lãm, giới thiệu sách theo các chủ đề gắn với các sự kiện, hoạt động trong năm; đảm bảo nâng cao chất lượng công tác phục vụ bạn đọc, vừa phục vụ tại chỗ, vừa tăng cường tổ chức chuyến xe ô tô thư viện lưu động đến cơ sở, các điểm trường. Đến với thư viện, các em học sinh không chỉ thỏa mãn đam mê đọc sách mà còn được tham gia các trò chơi tương tác với sách, được chơi cờ, được ca hát và nghe giới thiệu những quyển sách hay, hướng dẫn phương pháp đọc sách hiệu quả. Ngoài ra, Thư viện tỉnh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, sử dụng các nền tảng số để giới thiệu nguồn tài nguyên thông tin sách báo và các hoạt động thường xuyên của thư viện để bạn đọc được tiếp cận các thông tin.
Gian hàng trưng bày, triển lãm sách tại Ngày Sách Việt Nam trên địa bàn tỉnh Kiên Giang thu hút đông đảo bạn đọc
Với ý nghĩa thiết thực mà sách và việc đọc sách đem lại, những năm gần đây, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh quan tâm nhiều hơn đến văn hóa đọc. Một số trường học đã linh hoạt tổ chức các hoạt động đa dạng, phong phú như xây dựng tủ sách học đường, tủ sách lớp em, không gian đọc sân trường, tổ chức đọc truyện dưới cờ hàng tuần; ngày hội đọc sách; đồng thời thường xuyên tuyên dương học sinh tích cực đọc sách, báo trong giờ sinh hoạt dưới cờ, viết cảm nhận về cuốn sách hay nhằm cổ vũ, động viên các em học sinh tích cực đọc sách, từ đó dần hình thành thói quen và sự ham thích đọc sách của học sinh cũng như phát triển phong trào đọc sách trong nhà trường. Một số trường học đã xây dựng mô hình thư viện thân thiện, thư viện mở mang tên “Thư viện xanh” kết hợp sinh hoạt câu lạc bộ sở thích, chơi cờ vua, tạo không gian đọc phong phú, đa dạng và thuận lợi hơn cho học sinh.
5 năm qua, Quỹ Phượng Hoàng - TP.HCM vẫn kiên trì, đóng góp, tài trợ cho Kiên Giang hơn 2 tỷ đồng xây dựng 1.714 tủ sách lớp học, 770 túi treo sách trong từng lớp học tại các điểm trường trên địa bàn tỉnh, với mong muốn bồi dưỡng văn hóa đọc, nâng cao tri thức cho trẻ em. Những đầu sách được chọn lọc và phân loại cho từng nhóm tuổi, gồm các đầu mục từ kỹ năng sống, kiến thức phổ thông, tác phẩm văn học nổi tiếng... giúp các em học sinh có thêm niềm yêu thích và thói quen đọc sách, góp phần lan toả văn hoá đọc đến với cộng đồng.
Mô hình “Tủ sách lớp em” do Quỹ Phượng Hoàng tài trợ các trường trên địa bàn huyện Kiên Lương phát huy hiệu quả
Để khơi gợi niềm đam mê đọc sách của các bạn trẻ, Tỉnh đoàn phối hợp với các đơn vị tổ chức hiệu quả nhiều hoạt động ý nghĩa như xây dựng “Tủ sách tuổi trẻ làm theo lời Bác”, tặng tủ sách cho các trường học, tổ chức các hoạt động tuyên truyền thói quen đọc sách, sinh hoạt chuyên đề gắn với giới thiệu sách. Nằm trong chuỗi các hoạt động Lễ hội kỷ niệm 287 năm ngày thành lập Tao đàn Chiêu Anh Các (1736 - 2023), lần đầu tiên thành phố Hà Tiên tổ chức đường sách quy mô lớn, được thiết kế với không gian mở, độc đáo, với sự tham gia của các nhà xuất bản TP.HCM, Thư viện Kiên Giang và Trường Đại học Kiên Giang.
Trong thời gian qua, Thư viện tỉnh và hệ thống thư viện cơ sở, trường học đã đánh thức niềm đam mê đọc sách trong cộng đồng, từng bước gieo hạt giống tốt, hình thành lớp người đọc trẻ và xây dựng được thế hệ đọc tương lai. Song hiện nay, việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng vẫn còn nhiều khó khăn. Môi trường đọc ở nhiều địa phương còn thiếu, chưa thực sự phù hợp và thuận lợi trong tiếp cận thông tin; chưa bố trí quỹ đất, nhân lực, tài nguyên thông tin và các điều kiện cần thiết khác để thư viện triển khai hoạt động hiệu quả. Phần lớn hệ thống thư viện cấp huyện, thành phố và 144 thư viện, phòng đọc xã, phường chưa được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, con người, nguồn tài liệu, kinh phí hoạt động làm ảnh hưởng không nhỏ đến duy trì và tổ chức các hoạt động tại hệ thống thư viện tuyến cơ sở.
Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 01/11/2022 về đẩy mạnh đổi mới hoạt động của thư viện trong xây dựng, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi, trong đó yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương bảo đảm ngân sách, quỹ đất và các điều kiện cần thiết để phát triển thư viện trên địa bàn đạt chuẩn theo quy định với trọng tâm là hệ thống thư viện công cộng, thư viện trường học; tiếp tục triển khai có hiệu quả các đề án về phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng. Thực hiện kế hoạch triển khai Đề án Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tỉnh Kiên Giang phấn đấu đến năm 2030 có 100% thư viện cấp huyện có trụ sở độc lập, có trang thiết bị hiện đại, được ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện; 80% thư viện trong cấp học phổ thông đạt chuẩn thư viện trường phổ thông theo quy định. Muốn duy trì thói quen, lan tỏa niềm đam mê đọc sách lâu dài, nhất là trong giới trẻ đòi hỏi phải có sự quan tâm bền bỉ nhiều hơn nữa của các cấp, các ngành, địa phương, tổ chức, cá nhân đối với công tác thư viện.
